చిన్ననాటి ఆటలు: వైకుంఠపాళి, అష్టా-చెమ్మా..!!

నేను చిన్నతనంలో ఆడిన ఆటలు గుర్తుతెచ్చుకొంటున్నప్పుడు, పరుగులు పెట్టి కిందపడి మోచేతులకీ, మోకాళ్ళకీ దెబ్బలు తగిలించుకొన్న ఆటలే కాక, బుద్ధిగా ఇంటిలో నీడ పట్టున కూర్చుని ఆడిన ఆటలు కూడా కొన్ని గుర్తుకువచ్చాయి. ముఖ్యంగా వేసవి సెలవల్లో, మండే రోహిణీకార్తె ఎండల్లో, మద్యాహ్న సమయాల్లో ఇలాంటి ఆటలు ఆడుతూ ఉండేవాళ్ళం. వాటిల్లో ముందుగా గుర్తుకు వచ్చేవి వైకుంఠపాళి, అష్టా-చెమ్మా.

ఈ ఆటలు ఆడడానికి కావలసిన ముఖ్యవస్తువులు: నప్పులు, గవ్వలు. “నప్పు” ఒక ఆటగాడియొక్క చిహ్నం. ఈ ఆటలో పాల్గొనే ప్రతీ ఆటగాడికీ వేరే వేరే ఆకారాలు లేదా రంగులున్న నప్పులు ఉంటాయి. అప్పట్లో మేము చీపురు పుల్లలనీ, బలపాలనీ, రాళ్ళనీ, చింతగింజలనీ నప్పులుగా ఉపయోగించేవాళ్ళం. ఇక ఈ నప్పులను ఎంత దూరం నడపాలో నిర్ణయించడానికి కావలసినవి గవ్వలు. ఇప్పటి పిల్లలు ఈ ఆటలను “డైస్” తో ఆడుతున్నారు. సాధారణంగా నాలుగు ఒకే పరిమాణం గల గవ్వలను ఆటకు ఉపయోగిస్తారు. ఈ గవ్వలను ఆటగాడు విసిరినప్పుడు ఎన్ని గవ్వలు వెల్లకిల పడితే నప్పు అంత దూరం జరపవలసి ఉంటుంది. నాలుగు గవ్వలూ వెల్లకిల పడితే “చెమ్మ” అనీ, నాలుగూ బోర్లా పడితే “అష్ట” అనీ అంటారు. “చెమ్మ” అంటే నాలుగు, “అష్ట” అంటే ఎనిమిది. ఇవి పడినప్పుడు ఆ ఆటగాడికి మరల గవ్వలు విసిరే అవకాశం ఉంటుంది. కానీ అదే, మూడు సార్లు అష్ట లేదా చెమ్మ పడితే, నప్పును జరిపే అవకాశాన్ని కోల్పోతాడు.

వైకుంఠపాళి ఆటనే ఇప్పటి పిల్లలు Snakes & Ladders పేరుతో ఆడుతున్నారు. కానీ నాకు ఇప్పటి గట్టి అట్టపై రంగురంగుల గళ్ళతో, చిన్నగా ఉండే బోర్డుకన్నా, నలుపు, తెలుపు రంగులలో, పెద్దగా, “పరమపద సోపాన పటము” అని రాసిఉండే పాత కాగితం పటమే ఎంతో ఇష్టం. ఈ ఆటలో 1 నుంచీ 100 వరకూ అంకెలు, అడ్డువరుసకు 10 గళ్ళ చొప్పున ఉంటాయి. ఈ పటంలో అక్కడక్కడా పాములూ, నిచ్చెనలూ వ్యాపించి ఉంటాయి. నప్పు చేరుకున్న గడిలో పాము తల ఉంటే, ఆ పాము మింగటం చేత, ఆ గడి నుంచీ పాము తోక ఉన్న గడి దాకా నప్పు దిగజారవలసి ఉంటుంది. అదే, నప్పు పడిన గడిలో నిచ్చెన కింది చివర ఉంటే, ఆ నిచ్చెన ఎక్కడం ద్వారా, నిచ్చెన పై చివర వరకూ చేరుకోవచ్చు. పాములను దాటుకొంటూ, నిచ్చెనలు ఎక్కుకొంటూ, 100వ గడికి ముందుగా చేరుకొన్నవాడే విజేత. ఇప్పటికీ, 94వ గడినుంచీ అనుకొంటా, అట్టడుగు వరుస వరకూ వ్యాపించి ఉండే అతి పెద్ద పామును తలచుకొంటే, ఎన్నిసార్లు ఆ పాము బారిన పడి ఆటను కోల్పోయామో గుర్తుకువచ్చి నవ్వు వస్తుంది.

ఇక ఇదే కోవలొకి వచ్చే మరో ఆట “అష్టా-చెమ్మ”. దీనినే “గవ్వలాట” అనికూడా అంటారు. ఇది ఇప్పటి తరం వారు ఆడే “Ludo” ఆటను పోలి ఉంటుంది. ఈ ఆటకు కావలసిన పటాన్ని అరుగుమీద గీసుకొనే వాళ్ళం. దీనికి నీటితో తడిపిన సుద్దముక్కను ఉపయోగించే వాళ్ళం. ఈ పటం 5 అడ్డు వరుసలు, 5 నిలువు వరుసలతో కూడి చతురస్రాకారంలో ఉంటుంది. ఈ ఆటలో నలుగురు ఆటగాళ్ళు, పటానికి నాలుగు వైపులా కూర్చొని ఆడతారు. ప్రతీ ఆటగాడికీ, తనవైపుగా బయట వరుసలో ఉన్న 5 గళ్ళలో, మధ్య గడిలో “X” గుర్తు వేసి ఉంటుంది. ఇందులో ఆ ఆటగాడికి చెందిన నాలుగు నప్పులు ఉంటాయి. ఇది ఆ ఆటగాడి “ఇల్లు” అంటారు. ఈ గడే కాక, పటంలో లోపలగా మధ్యలో ఉన్న గడిలోనూ, మరి కొన్ని గళ్ళలోనూ “X” గుర్తు వేసి ఉంటుంది. వీటిని విరామ స్థానాలు అనవచ్చు. ప్రతీ ఆటగాడూ, తన నాలుగు నప్పులనూ అపసవ్య దిశలో నడుపుకొంటూ, చివరకు మధ్యలో “X” గుర్తు ఉన్న గడికి చేర్చవలసి ఉంటుంది. ఏ ఆటగాడి నప్పులు ముందుగా గమ్యస్థానాన్ని చేరుకొంటే అతడే విజేత. ఆటగాడు తన నాలుగు నప్పుల్లో దేనిని జరుపుతాడు అనేది అతని ఇష్టంపై ఆధారపడి ఉంటుంది. కానీ ఒకసారికి ఒక నప్పునే జరుపవలసి ఉంటుంది. ఈ ఆటలో నియమాలు ఇవే అయితే మజా ఏముంటుంది..? అసలు మజా అల్లా ఒక ఆటగాడి నప్పులను మరొకరు చంపుకోవడంలో ఉంటుంది. ఒక ఆటగాడి నప్పు “X” గుర్తు లేని గడిలో ఉన్నప్పుడు, రెండవ ఆటగాడి నప్పు అదే గడిలోకి వచ్చి చేరితే, రెండవ ఆటగాడి నప్పు, మొదటి ఆటగాడి నప్పును చంపినట్టు లెక్క. అప్పుడు మొదటి ఆటగాడి ఆ నప్పు, అతని ఇంటికి చేరుతుంది..!! ఆ నప్పును అతడు మరల మొదటినుంచే నడుపుకు రావలసి ఉంటుంది. “X” గుర్తు గడిలో ఉన్న నప్పును ఏ నప్పూ చంపలేదు. ఇలా ఒకరి నప్పులు ఒకరు చంపుకొంటూ, కసితో, ఉత్సాహంతో, రసవత్తరంగా సాగుతుంది ఈ ఆట. మా బామ్మ ఈ ఆటను, తన స్నేహితురాళ్ళతో ఇంటి అరుగుల మీద కూర్చొని ఆడుతూ ఉండేది. ఆవిడకు అత్యంత ఇష్టమైన ఆటలు గవ్వలాట మరియు పేకాట. ఆవిడ మమ్మల్ని వదిలి వెళ్ళిపోయి చాలాకాలం అయినా, గవ్వలు పేరు చెప్పగానే మా ఇంట్లో అందరికీ ఆవిడే గుర్తుకు వస్తుంది…!!